Soybağının Tespiti Dava Şartları Nelerdir?
Soybağı, bir kişinin ana ve babası ile arasındaki bağı ifade eder. Çocuğun soybağının anne ile kurulmasını doğum ile başlar. Doğum olgusunun tespiti belli bir olgudur. Baba ile soybağının kurulabilmesi için gereken olgu aynı netliği taşımaz. Soybağının tespiti dava şartları hususunda bu durumda ilk olarak tespit edilen şart ise babalık karinesi olarak adlandırılan bu karine, ana ile evli olan kişi ve çocuk arasında soybağını kurmaktadır. TMK m. 285 ‘ e göre evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün içinde doğan çocuğun babasının kocadır. Bu karine, çocuğun ana rahmine düşmesi ile başlar ve mahkeme kararı ile kaldırılmadığı sürece devam eder. Mahkeme kararı ile soybağının reddine karar verilmesi soybağının reddi davası ile mümkündür. Çocuk ile baba arasındaki soybağının kaldırılması için açılan bozucu yenilik doğuran davadır.
Soybağının Tespiti Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Soybağının reddi davası kural olarak koca ve çocuğa tanınan bir dava hakkı olmakla birlikte, kocanın açacağı soybağının reddi davasında davalı ana ve çocuktur. Bu davada ana ile çocuk arasında zorunlu dava arkadaşlığı vardır. Bazı şartların varlığı halinde ana veya çocuktan birinin ölmüş olması halinde dava sağ kalan eşe karşı; her ikisi de ölmüşse mirasçılarına karşı açılır. Kanunda “diğer ilgililer” olarak tanınan kişilere de bu hak tanınmıştır.
TMK m. 291’e göre dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde kocanın altsoyu, anası, babası veya baba olduğunu iddia eden kişi, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilir. Dava açma süresinin sona ermesinden önce hususu yer verildiği için dava süresinin sona ermesinden sonra, kocanın dava hakkını kaybetme sebeplerinden birine maruz kalması diğer ilgililerin dava açma hakkına sahip olmasını sağlamaz. Kocanın çocuğu açık ya da örtülü biçimde kabul etmesi halinde, dava açma süresi geçmediğinde ölümü veya gaipliği ya da ayırt etme gücünü sürekli olarak kaybetse dahi, yine ilgililer dava açma hakkına sahip olamayacaktır.
Soybağının Tespiti Davasında Hak Düşürücü Süre Nedir?
Kocanın dava açma hakkının sona ermesi çocuğun kendisinden olmadığını öğrendikten sonra bir yıllık hak düşürücü süreye tabi olarak, dava açma hakkının süresi içinde olup olmadığı tespit edilerek diğer ilgililerin dava hakkı da ölüm tarihi ile başlayacaktır.
Kocanın gaipliği halinde, diğer ilgililere soybağı reddi davası açabilme hakkının doğması için gaiplik kararının kesinleşmesi gerekmektedir. TMK m. 291/1’e göre ilgililerin dava hakkı bakımından bir yıllık hak düşürücü süre öngörmüştür. Bu süre, ilgililerin kocanın ölümünü, sürekli ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı verildiğini öğrenmelerinden itibaren başlar. Soybağının reddi çocuk tarafından isteniyorsa bunun için öngörülen hak düşürücü süre çocuğun ergin olmasından itibaren 1 yıldır.
Soybağının Tespiti Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Soybağının reddi davası için görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde dava Asliye Hukuk Mahkemelerinde de açılabilir.
