İşe iade davasının sonuçları nelerdir? Bu konuyla ilgili olarak pek çok kişi işe iade davasını merak etmektedir. Hatta çoğu zaman haksız yere aniden işten çıkartılan işçilerin bu tür bir işe iade davası olduğundan bile haberleri yoktur. Bu sebepten dolayı bu yazımızda işe iade davasının sonuçlarından söz etmeden hemen önce bu davanın ne tür bir dava olduğunu ve hangi durumlarda açılması doğru olduğunu sizlere aktaracağız.
Bursa işçi avukatı Gizem Ramazanoğlu
İşe İade Davası Nedir?
İşe iade davası nedir? İş kanununun 20. maddesine göre İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle işveren tarafından işçi haklı nedene dayanmadan işçiyi işten çıkartırsa işçi fesih bildiriminden itibaren bir ay içerisinde arabuluculuğa başvurup işe iadesini işverenden talep edebilir. İşveren tarafından işe iade talebi kabul edilmezse arabuluculuk son oturum tutanağı düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içerisinde iş mahkemelerinde işe iade davası açabilir. İşe iade davaları basit yargılama usulüne tabidir ve niteliği gereği işçilik alacakları davalarından nispeten daha kısa sürmektedir. İşçi işe iade davasını kazandıktan ve karar kesinleştikten sonra işverene işe başlamaya hazır olduğuna dair bir ihtar gönderir işveren ihtarın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde işçiyi işe başlatmazsa mahkeme kararından belirtilen işe başlatmama tazminatından sorumlu olur fakat işveren 30 gün içerisinde işçiyi işe davet ederse bu durumda işveren yalnızca boşta geçen süre ücretinden sorumlu olur.
İş sözleşmesi feshedilmiş olan bir işçi her şeyden önce ilk olarak fesih bildirimini incelemek durumunda kalacaktır. Eğer ki burada herhangi bir sebep gösterilmemişti ya da gösterilmiş olan sebep işten çıkartılmaya yeterli bir sebep değilse işçinin bu sözleşmeyi fesheden işverene karşı işini geri almak için bir dava açma hakkı vardır. Burada önemli olan işe iade davası açmak için arabuluculuğa başvuru süresi fesih bildirimi tarihinden itibaren başlamaktadır. Yani işçiye işten çıkartılacağına dair fesih bildirimi yapılmışsa bu durum da işçi fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde arabuluculuğa başvurmalıdır.
İşe iade davasında işverenin işçi işten çıkartmak konusundaki sebebini ispatlaması zorunlu tutulur. Aynı şekilde işçinin de işverenin iddiasının tam tersi olduğuna dair bir ispatta bulunması zorunlu tutulacaktır.
İşe İade Davası Açma Şartları Nelerdir?
İşe iade davası açma şartları nelerdir hususunda şunları söylemek mümkün olacaktır;
- İş sözleşmesinin basın iş kanunu ve iş hukukuna tabi olması
- İşçinin iş sözleşmesinin herhangi bir süre zarfına bağlı olmaması, iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması
- İşçinin aynı iş yerinde en az 6 ay süre boyunca çalışmış olması
- İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmiş olması
- İşçi ile söz konusu olan iş yerinde en az 30 işçinin daha çalışıyor olması
- Davayı açmak isteyen işçinin statüsünün işveren vekili statüsünde olmaması
İşe iade davasının açılması için yukarıda sözü edilen tüm maddelerin bir arada mevcut olması gerekli olacaktır.
İşe İade Davası Açma Süresi
İşe iade davası açma süresi bir işçinin sözleşme fesih bildiriminden itibaren 30 gün içerisinde açılabilir. 30 gün içerisinde arabuluculuk başvurusu kanunen zorunludur.
Eğer ki bu süreçte işçi ile işveren herhangi bir anlaşmaya varırsa anlaşma tutanağı düzenlenir. Bu durumda işçinin işe iade davası açma hakkı da ortadan kalkmış olur.
İşe iade davası arabulucu ile herhangi bir sonuca varamıyorsa son arabuluculuk tutanağı düzenlenir. Son tutanağın düzenlenmiş olduğu tarihten itibaren 2 hafta içerisinde işçinin açmış olduğu işe iade talebi ile iş mahkemesinde dava açması gerekmektedir.
İşe iade davası ne kadar sürer diye soracak olursanız, işe iade davaları basit yargılama usulüne tabi davalar olup işçilik alacakları davalarından nispeten daha kısa sürer. Bu husus kanunda Dava ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde, bölge adliye mahkemesi ivedilikle ve kesin olarak karar verir.
İşe İade Davasının Muhtemel Sonuçları Nelerdir?
İşe iade davasının muhtemel sonuçları nelerdir konusu da söz konusu duruma gelmiş olan her işçi tarafından merak edilen bir konu olarak karşımıza çıkar. Neden diye soracak olursanız işe iade davasının kabul halinde bir takım farklı durumların da ortaya çıkması ihtimaller arasında yer alır. Eğer ki işçi bu mahkemeden haklı bir kararla çıkarsa yani işe iade davasını kazanırsa, daha önce feshedilmiş olan iş akdinin fesih sebebi geçersiz olur. Yani işçi fesih nedeni ile işten alamadığı dört aya kadar ücretini alarak işine geri dönebilir. İşvereninin işe başlatmaması halinde boşta geçen süre ücreti dışında mahkemece belirlenen 8 aya kadar işe başlatmama tazminatını işveren işçiye ödeyecektir.
Böyle bir durum söz konusu olduğu zaman işçinin boşta kaldığı bir süre de dikkate alınacaktır. Bu süre içerisinde en çok dört aya kadar işçinin bütün hak edişleri sabit kalır. Yani işçiye geçen bu süre içerisinde tüm hakları işveren tarafından verilmek durumunda olacaktır.
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur. İşe iade talebi içerisinde işçinin işe iade edilmesi kararı kesinleştiği andan itibaren on iş günü içerisinde başvurusunu yapması gerekmektedir. İşçinin işverene işe geri başlamak hususunda bir talep dilekçesi yazması gerekli olacaktır. Bu durumu ispatlanması için herhangi bir olumsuz duruma karşı işe başlamaya hazır olduğunun noter aracılığı ile gönderilmesi son derece büyük bir önem taşır.
Bir işçinin işe iade davasını kazanma halinde işverenin işçiyi 30 gün içerisinde işe geri davet etmek gibi bir zorunluluğu olacaktır. İşçinin de işi geri başlama süresi 30 gün içerisinde kanunlara göre belirlenmiş durumdadır. Eğer ki işçi işe iade davasını kazandığı ve iş yerine geri çağrıldığı halde işe devam etmiyorsa işe iade davasının işe başlatmama ve boşta geçen süre ücreti hükümlerinden yararlanamaz. Bu nedenle işveren tarafından işçi işe davet edildiği tarihten itibaren makul süre içerisinde işe başlamalıdır. İşe başladığı takdirde boşta geçen süre ücretini alabilecektir.
İşe Başlatmama Tazminatı Nedir?
İşe başlatmama tazminatı nedir konusunda işçiler işverenler tarafından boşta geçen süre ücreti ile karıştırılmaktadır. İşe başlatmama tazminatı işçinin işe iade davası sonrası işe iade davasını kazanması halinde işveren tarafından işe başlatılmaması halinde işveren tarafından işçiye ödenen tazminattır.
İşe başlatmama tazminatı işçinin dört ile sekiz aylık ücreti aralığında mahkemece belirlenir. Bu ücretin belirlenmesinde işçinin kıdem süresine göre belirlenir. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
