Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde resmi daireler ve kuruluşlar tatil edilmekte, ancak bu tatil günlerinde sahip olduğu nitelik sebebiyle görev yapması gereken ve bu nedenle de tatil yapamayan kuruluşlar ve bu kuruluşların çalışanları da bulunmaktadır.
Bu bayram ve tatillerde çalışmak durumunda olan kişilerin, ulusal bayram genel tatil alacağı adında hak kazandığı bir ücret bulunmakta ve özellikle işçiler tarafından bu alacak hususunda ulusal bayram genel tatil alacağı nedir? Sorusunun cevabı bir hayli merak edilmektedir.
Bu soruya yanıt olarak; Ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yıl içerisinde resmi olarak açıklanan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan veya çalışmak durumunda kalan tüm işçilerin alması gereken bir ücrettir.
İşyerlerinde çalışan kişilerin bu tatil günlerinde çalışıp çalışmayacağının mutlaka toplu iş sözleşmesi ile belirlenmesi gerekirken, özellikle günümüzde çalışanlar için hazırlanan pek çok sözleşmede böyle bir hüküm bulunmamaktadır.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma yönetmeliği ile belirlenen hususların dikkate alınmaması ve sözleşmelerde böyle bir hüküm bulunmaması durumunda kişiler çalışmama hakkına sahiptir. Öncelikle sözleşmede işyerinde çalışan işçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışması gerektiği hususunda bir hüküm bulunmaması durumunda bu günlerde işçilerin çalıştırılabilmesi için mutlaka işçinin onayı gerekmekte ve işçinin onay vermemesi halinde zorla bu günlerde çalışmasının istenmesi halinde işçinin kabul etmeme hakkı vardır.
Kısacası böyle bir hususta işçilerin haklarını savunmaları gerekmekte, tatil yaptığı için ücret alamama veya tatil gününde bir günlük ücret daha alamama durumlarında dava açabilmesi mümkün olmaktadır.
İşçinin Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesinin Sonuçları
Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Günleri
Ulusal bayram ve genel tatil günleri, tüm çalışanlar tarafından oldukça merak edilmekte, özellikle resmi kurum ve kuruluşların yanı sıra işçiler için de haklarından yararlanmak adına bu UGBT günleri UGBT ücreti hakkında bilgi sahibi olmak istemektedir.
Bu hususta özellikle resmi bayram günleri olarak 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ve 30 Ağustos Zafer Bayramı bulunmaktadır. Resmi bayramların yanı sıra dini bayramlar da bulunmakta ve Kurban Bayramı ile Ramazan Bayramı için de belirli bir tatil gün süresi bulunmaktadır. Bu günlerde çalışılmaması halinde işçinin ücretinden kesinti yapılamaz.
Tüm bu ulusal bayramların haricinde bir de genel tatil günleri bulunmaktadır. 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü, 1 Ocak yılbaşı tatili ve de 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü genel tatil günleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinin sözleşmelerde bu hususta aksi bir madde yer almaması halinde yalnızca resmi kurum ve kuruluşların değil, işçilerin de bu tatil günlerini değerlendirme hakkı bulunmakta, işçiler yalnızca bu günlerde kendi onayları olması halinde çalıştırılabilmektedir.
Bir yıl içerisinde tüm bu bayram ve genel tatiller için toplamda 15,5 gün tatil günü bulunurken, bu tatil günleri şu şekildedir;
- 29 Ekim Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı: 1,5 Gün Tatil
- 30 Ağustos Zafer Bayramı: 1 Gün Tatil
- 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı: 1 Gün Tatil
- Kurban Bayramı: 4,5 Gün Tatil (Arefe günü saat 13.00’dan itibaren olacak şekilde)
- Ramazan Bayramı: 3,5 Gün Tatil (Arefe günü saat 13.00’dan itibaren olacak şekilde)
- 1 Ocak Yılbaşı tatili: 1 Gün Tatil
- 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü: 1 Gün Tatil
- 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü: 1 Gün Tatil
Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Ücreti
Ulusal bayram ve genel tatil yani kısaca UBGT günleri hususunda 4857 sayılı İş Kanunu 47. Maddesinin dikkate alınması gerekmektedir. Bu kanun kapsamında yer alan tüm işyerlerinin bünyesine görev alan işçileri, UBGT günlerinde çalışmadıkları takdirde de herhangi bir karşılık bulunmaksızın o günün ücretini almalıdır.
Kişiler, bu günlerde çalışmadıkları takdirde tam gün ücreti alırlarken, bu resmi bayram veya genel tatil günlerinde çalıştırılmaları halinde çalıştıkları her gün için bu işçilere bir günlük ücret daha ödenmesi gerekmektedir. Yüzde usulüne göre işveren tarafından bu ücretlerin işçiye ödenmesi gerekmektedir.
Bu kanun ve maddeleri gereğince işçiler, bir iş karşılığı olmaksızın ulusal bayram genel tatil günlerinde çalışmasalar dahi, bugünün veya günlerin ücretini alabilmektedir. Bu hususta kişiler tatil günlerinde bir günlük ücretleri ödenmediği takdirde yasal yollara başvurabilir. Ancak kişiler bu tatil günlerinde eğer grev yaparlarsa işçinin bugün için ücret talep edebilme hakkı bulunmamaktadır.
Tatil günlerini de çalışarak geçiren işçiler ise çalıştıkları günün ücreti aksine ayrıca bir ücret daha almalıdır. Kısacası kişilerin ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalışması 2 ücret ödenmesi anlamına gelmekte, bugün içerisinde kişilerin kaç saat çalıştığı da önem arz etmemektedir. Kısacası bir tatil gününde bir işçi 1 saat dahi çalışsa bu çalışma için tam gün ücret almaktadır.
Fazla mesai durumu yaşanması durumunda ise kişilere normal ücretinin 1,5 katı ödenmeli, yani 2 kere 1,5 katı ücret ödenmelidir. Ulusal bayram ve genel tatil ücreti, kişilerin çıplak ücreti üzerinden değerlendirilerek işçilere verilmektedir.
Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Ücreti Hesaplama
Ulusal bayram ve genel tatil ücreti hesaplama, özellikle işçiler tarafından oldukça merak edilen bir husustur. İşçi olarak tatil günlerinde görev alan veya çalışmayan kişiler, bu günler için kendilerine ne kadar ücret ödeneceğini öğrenebilmek için bu ücretleri hesaplamaya çalışmaktadır.
UGBT hesaplama örnek olarak, bir tatil gününde çalıştırılması halinde çalıştırılmış olduğu her gün için ayrı bir günlük ücret daha almakta, bu nedenle de özellikle günlük 150 TL’ye çalışan bir işçi, bu çalıştığı gün için bir 150 TL daha kazanacağı için toplam 300 TL günlük ücret kazanmış olacaktır.
Tatil gününde çalışmayan işçiler ise çalışmadıkları halde o gün için tam gün ücretleri olan 150 TL kazanmaktadır. Bu tüm ücretler kişilerin çalıştığı veya çalışmadığı günlere göre hesaplanmakta, örneğin bir kişi bir bayram gününde çalışıp diğer 2,5 gün çalışmadığı takdirde çalıştığı gün için 300 çalışmadığı günler için ise 450 TL yani toplamda 750 TL kazanmış olması gerekmektedir.
Bu ücretler çıplak ücret üzerinden hesaplanırken iş kanunu hükümleri dikkate alınacaktır.
UBGT Alacağı Faiz Türü
Ulusal Bayram Genel Tatil günleri için işçilere zamanında ödenmeyen ücretler için işverenlerin ödemesi gereken bu ücretlere özel faiz mevduata uygulanan en yüksek faiz oranından faiz yüklenmekte ve işverenler bu ücreti ödemedikçe ödemeleri gereken ücret de bu nedenle artmaktadır.
Faiz konusunda İş Kanunu’nun 34. Maddesinde mevduata uygulanan en yüksek faizin uygulanacağı hükmü net bir şekilde yer alırken, bu ücretler yalnızca çalışma karşılığı ücretler olmamaktadır.
Ulusal Bayram Genel tatil ücretinde zamanaşımı süresi beş yıldır. UBGT alacağının ödenmediği iddiasıyla açılacak davalarda işveren tarafından zamanaşımı itirazında bulunması halinde işçinin dava tarihinden geriye dönük beş yıla kadar UBGT ücreti alacakları hesaplanacaktır. Bu durumda kısmi dava açılması halinde UBGT ücretinin bir kısmının zamanaşımına uğrama ihtimali vardır. Bu nedenle UBGT alacaklarını talep eden işçiler açacağı işçilik alacakları davasında iş hukuku avukatına danışmalarını tavsiye etmekteyiz.
UBGT ALACAĞI YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME
Ulusal Bayram Genel Tatil alacaklarında görevli mahkeme iş mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise işçinin çalıştığı yer iş mahkemesi veya işverenin merkezinin bulunduğu yer mahkemesidir. Ulusal Bayram Genel Tatil alacaklarında dava açılmadan önce arabuluculuğa başvuru dava şartıdır. Bu nedenle UBGT alacağı yönünden dava açmadan önce arabuluculuğa başvurulmalıdır.
Bursa işçi avukatı Gizem Ramazanoğlu
