Nişanlılığın sona ermesi nedeniyle hediyelerin iadesi, Nişanlılık hukuki neticeler doğuran ve evlilik öncesi var olan bir ilişkidir. Nişanlanma, kadın ile erkeğin karşılıklı ve birbirine uygun evlenme vaadiyle kurulan bir aile hukuku sözleşmesidir. Nişanlanmanın belli bir süre olması şartı bulunmamakla birlikte nişanlılığın sona ermesi durumu, nişanlılığın evlenme veya evlilik dışında sona ermesiyle gerçekleşmektedir. Bu nedenle taraflar eski kişisel durumlarına dönerek nişanlılıktan doğan borçlar ve yükümlülükler son bulmaktadır. Tarafların evlilikle sonuçlanmayan nişanlanmanın sona ermesiyle Türk Medeni Kanunu’nda iki özel kuralı belirlemiştir. Bu kurallar; tarafların nişanlanmadan dolayı birbirlerine karşı verilen hediyelerin iadesi hakkına sahip olmasıdır.
Hediyelerin İadesi
Nişanlılık ilişkisinin evlenme dışındaki bir sebeple sona ermesi durumunda meydana gelen hukuki sonuçlardan birisi de nişan hediyelerinin iadesi durumudur. Hediyelerin talep edilebilmesi için taraflar arasında geçerli bir nişan sözleşmesinin varlığı gerekmektedir. MK. m.122’ye göre, nişanlılığın sona ermesiyle hediyeler taraflardan birinin talebiyle doğar. Kural olarak hediyeler, nişanlılık nedeniyle verilmiş olmalıdır. Nişanın bozulmasıyla nişanı kendi kusuruyla bozan veya bozulmasına sebep olan tarafında hediyelerin iadesini talep etme hakkına sahiptir. Hediyelerin iadesi hususunda taraflar arasında anlaşma yolu ile bir sonuca varılamıyorsa, hediyelerin iadesi davası açılar. Bu davanın nişanlı tarafa yöneltilmesi koşulu vardır. Eğer nişanlı küçük ise, mahkemece velisi veya vasisi tarafından temsil edilir.
Hediyelerin İadesindeki Aranacak Koşullar
•TMK M.122′ ye göre geri verilmesi istenebilecek hediyelerin alışılmışın dışı olarak önemli bir ekonomik değer taşıması gerekmektedir. Hediyelerin alışılmış hediye sayılacağı değerlendirilmesi kişilerin sosyal seviyelerine göre de farklılık gösterir. Verilen hediyelerin alışılmışın dışı olup olmadığı bilirkişi aracılığı ile belirlenmektedir. Hediyenin değerinin alışılmışın dışı sayılabilip sayılamayacağının belirlenmesinde, nişanlının sosyal ve mali gücü de göz önünde tutularak, nişanlı tarafından veya onun ana ve babası veya ana babanın yerine hareket eden kişiler tarafından da verilmiş olabilir. Bu hediyelerin verilmesi kişilerin mali durumlarını etkilemişse, verilen hediye alışılmışın dışı olarak değerlendirilir.
•Hediyelerin evlenmenin yapılacağı inancı ile verilmiş olması ve hediyelerin nişanlılara verilmesi gerekir. Burada önemli bir husus evlilik dışı bir ilişkinin kurulması durumunda verilen hediyeler alışılmışın dışı olması, geçerli olmayan bir nişanlanma sözleşmesine sonucuna varılacağı için TMK Madde 122’ye göre geri istenemez. Nişanın bozulması nedeniyle hediyelerin iadesini talep edebilecek kişiler nişanlılar, nişanlıların ana babaları veya onlar yerine hareket eden kimselerdir. TMK Madde 122′ ye göre ana, baba ya da onlar gibi hareket edenlerin diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışı hediyelerin iadesinin talep edileceğini düzenlemiştir.
•Üçüncü kişilerin alışılmışın dışı hediyelerini bu maddenin dışında bırakmıştır. Aynı şekilde nişanlılardan birisinin diğer nişanlının ailesinden birisine verdiği nişan hediyelerini de madde kapsamında değerlendirilmemektedir. Nişanlıların ana babaları ile onlar gibi hareket edenlerin dışında kalan üçüncü kişiler, nişanlılara vermiş oldukları hediyelerin; ancak sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri verilmesini isteyebilirler.
•Nişanın bozulması durumunda, hediyenin aynen nişanlının iadesi gerçekleşmemesi halinde, hediyenin mislen temini yoluna gidilir. Mislen iade, hediyenin miktar veya sayı olarak iadesidir. Örnek olarak hediye türü olan takılar borçlu tarafından elden çıkartılmışsa, aynı miktar ve sayıda benzer takıları iade etme yükümlülüğü vardır. Bu yolla iade mümkün olmazsa, taraflar Borçlar Kanunu’nun sebepsiz zenginleşme hükümlerine başvurabileceklerdir.
Sonuç olarak hediyeyi alan taraf, bunu kötü niyetle elden çıkarmışsa, hediyelerin tam değerinin tazmini gerekir. Bu nedenle nişan hediyelerinin geri verilmesine hükmedilebilmesinin temel koşulu, davalıya nişan hediyesi olarak verilmiş olmasıdır.
Nişanın Bozulması Nedeniyle Maddi Tazminat Davası yazımızı okuyabilirsiniz.
Bir Yorum